Bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh (Hemolytic Disease of the Newborn – HDN) là một vấn đề về máu ở trẻ sơ sinh. Nó xảy ra khi các tế bào hồng cầu của em bé bị phá vỡ với tốc độ nhanh. Nó cũng được gọi là sự không tương thích giữa bà mẹ và thai nhi (erythroblastosis foetalis).
Nguyên nhân gây bệnh
Tất cả mọi người đều có nhóm máu (A, B, AB hoặc O). Mọi người cũng có yếu tố Rh (âm hoặc dương). HDN xảy ra thường xuyên nhất khi người mẹ Rh âm có con với người cha có Rh dương. Nếu yếu tố Rh của em bé dương tính, giống như cha của em bé, đây có thể là một vấn đề nếu các tế bào hồng cầu của em bé vượt qua người mẹ Rh âm tính.
Điều này thường xảy ra trong quá trình sinh nở khi nhau thai bị vỡ. Nhưng nó cũng có thể xảy ra bất cứ khi nào các tế bào máu của mẹ và em bé trộn lẫn. Ngoài ra điều này có thể xảy ra trong khi sẩy thai hoặc xảy ra trong thử nghiệm khi khám thai như chọc ối hoặc lấy mẫu lông nhung màng đệm. Lúc này hệ thống miễn dịch Rh âm tính của mẹ xem các tế bào hồng cầu Rh dương của em bé là ngoại lai. Hệ thống miễn dịch của mẹ sẽ phản ứng bằng cách tạo ra các kháng thể để chiến đấu và tiêu diệt các tế bào lạ này. Hệ thống miễn dịch của mẹ sẽ lưu trữ các kháng thể này trong trường hợp các tế bào lạ này quay trở lại. Đây là hiện tượng nhạy cảm Rh.
Khi mang thai lần đầu thì thường là không có gì nghiêm trọng vì lúc này cơ thể mẹ chưa kịp tạo ra nhiều kháng thể. Hầu hết các vấn đề xảy ra trong các lần mang thai trong tương lai với một em bé Rh dương khác. Trong thời gian mang thai đó, các kháng thể của người mẹ vượt qua nhau thai để chống lại các tế bào Rh dương tính trong cơ thể em bé. Khi các kháng thể phá hủy các tế bào, em bé bị bệnh. Điều này được gọi là erythroblastosis thai nhi trong khi mang thai. Khi em bé được sinh ra, nó gọi là HDN.
Khi nào thì em bé có nguy cơ mắc HDN?
Những điều sau đây có thể làm tăng nguy cơ sinh con với HDN:
– Người mẹ có Rh âm tính và có một em bé Rh dương tính nhưng chưa được điều trị.
– Người mẹ có Rh âm tính và đã có hiện tượng nhạy cảm Rh.
– HDN phổ biến hơn khoảng 3 lần ở trẻ sơ sinh da trắng so với trẻ sơ sinh người Mỹ gốc Phi.
Các triệu chứng của HDN ở trẻ sơ sinh
Các triệu chứng có thể xảy không giống nhau ở mỗi thai kỳ và các em bé khác nhau có sẽ sẽ xuất hiện các triệu chứng khác nhau:
Thường thì khi mang thai, người mẹ sẽ không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên các bác sĩ sẽ nhận ra hiện tượng này trong quá trình khám thai qua các dấu hiệu như:
– Nước ối có màu vàng, màu này có thể là do bilirubin. Đây là một chất hình thành khi các tế bào máu bị phá vỡ.
– Em bé có thể có gan, lá lách hoặc tim lớn. Cũng có thể có thêm chất lỏng trong dạ dày, phổi hoặc da đầu. Đây là những dấu hiệu của hydrops thai nhi. Tình trạng này gây ra phù.
Sau khi sinh, các triệu chứng ở bé có thể bao gồm:
– Da trông nhợt nhạt. Điều này là do có quá ít tế bào hồng cầu (thiếu máu).
– Dây rốn, da và lòng trắng mắt của em bé có màu vàng (vàng da). Em bé có thể không trông vàng ngay sau khi sinh nhưng sau đó trong vòng 24 đến 36 giờ sẽ xuất hiện ngày càng rõ ràng. Ngoài ra em bé có thể bị sưng nặng toàn bộ cơ thể, xanh xao và khó thở.
Đọc thêm: Ảnh hot: Bé sơ sinh nặng 6,8kg khiến dân mạng phát sốt
Chẩn đoán HDN ở trẻ sơ sinh
Để chẩn đoán, các bác sĩ sẽ xét nghiệm mẫu máu khác nhau. Đôi khi, chẩn đoán này được thực hiện trong quá trình mang thai dựa vào các xét nghiệm sau:
– Xét nghiệm máu: Xét nghiệm được thực hiện để tìm kiếm các kháng thể Rh dương trong máu.
– Siêu âm: Xét nghiệm này có thể cho thấy các cơ quan mở rộng hoặc tích tụ chất lỏng trong em bé.
– Chọc dò ối: Thử nghiệm này được thực hiện để kiểm tra lượng bilirubin trong nước ối. Trong xét nghiệm này, một cây kim được đưa vào thành bụng và tử cung của bạn. Nó đi qua túi ối. Kim lấy một mẫu nước ối.
Lấy mẫu máu cuống rốn qua da. Xét nghiệm này còn được gọi là lấy mẫu máu thai nhi. Trong xét nghiệm này, một mẫu máu được lấy từ dây rốn bé của bạn. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trẻ con của bạn sẽ kiểm tra máu này để tìm kháng thể, bilirubin và thiếu máu. Điều này được thực hiện để kiểm tra xem em bé của bạn có cần truyền máu trong tử cung hay không.
Các xét nghiệm sau đây được sử dụng để chẩn đoán HDN sau khi em bé của bạn được sinh ra:
– Kiểm tra dây rốn của bé: Điều này có thể cho thấy nhóm máu của bạn, yếu tố Rh, số lượng hồng cầu và kháng thể.
– Xét nghiệm máu của em bé để tìm nồng độ bilirubin.
Điều trị HDN ở trẻ sơ sinh
Bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng, độ tuổi và tình trạng sức khỏe nói chung của em bé để tiến hành điều trị .
Trong khi mang thai, điều trị HDN có thể bao gồm những điều sau đây:
– Kiểm tra: Bác sĩ kiểm tra lưu lượng máu bé của bạn bằng siêu âm.
– Truyền máu trong tử cung: Xét nghiệm này đưa các tế bào hồng cầu vào tuần hoàn của em bé. Trong xét nghiệm này, một cây kim được đặt qua tử và đi vào khoang em bé đến một tĩnh mạch ở rốn. Em bé có thể cần thuốc an thần để giữ cho bé không di chuyển.
– Sinh sớm: Nếu em bé bị biến chứng, bé có thể cần được sinh sớm trước khi tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Quá trình điều trị sau khi sinh:
– Truyền máu: Truyền máu có thể được thực hiện nếu em bé bị thiếu máu nghiêm trọng.
– Chất lỏng truyền tĩnh mạch: Điều này có thể được thực hiện nếu em bé của bạn bị huyết áp thấp.
– Trị liệu quang học: Em bé sẽ được đặt dưới một ánh sáng đặc biệt để cơ thể tránh thêm bilirubin.
Đọc thêm: Cách chọn khăn bông quấn bé sơ sinh – kinh nghiệm cho những người lần đầu làm mẹ
– Hỗ trợ hô hấp: Em bé có thể cần oxy, một chất trong phổi giúp giữ cho các túi khí nhỏ mở (chất hoạt động bề mặt) hoặc máy thở cơ học để thở tốt hơn.
– Lọc máu: Xét nghiệm này sẽ loại bỏ máu có nồng độ bilirubin cao của em bé và thay bằng máu tươi có mức độ bilirubin bình thường. Điều này làm tăng số lượng tế bào hồng cầu trong máu và giúp giảm mức độ bilirubin của bé.
– Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (IVIG): IVIG là một giải pháp được làm từ huyết tương có chứa các kháng thể để giúp hệ thống miễn dịch của em bé. IVIG làm giảm sự phân hủy tế bào hồng cầu và có thể làm giảm mức độ bilirubin của bé.
Xin ấn thích và theo dõi tiếp