Viêm màng não là một thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng viêm màng bao quanh não hoặc tủy sống. Viêm màng não, đặc biệt là viêm màng não do vi khuẩn, là một tình trạng có khả năng đe dọa đến tính mạng có thể nhanh chóng phát triển thành tổn thương não vĩnh viễn, các vấn đề về thần kinh và thậm chí tử vong.
Bệnh viêm màng não
Tình trạng viêm gây ra viêm màng não thường là kết quả trực tiếp của một loại vi khuẩn hiếm gặp, nhiễm virus, phản ứng bệnh, bệnh của hệ thống miễn dịch hoặc từ các bệnh truyền nhiễm khác do các tác nhân như nấm (viêm màng não do cryptococcus) hoặc ký sinh trùng.
Thông thường, viêm màng não gây sốt, mơ màng và giảm nhận thức nhưng những triệu chứng này thường khó phát hiện ở trẻ nhỏ.
Nếu nhiễm trùng hoặc kết quả viêm tiến triển qua màng não hoặc tủy sống, thì quá trình này được gọi là viêm não.
Tỷ lệ mắc bệnh viêm màng não cao nhất là từ sơ sinh đến 2 tuổi, có nguy cơ cao nhất ngay sau khi sinh và lúc 3-8 tháng tuổi. Tăng phơi nhiễm với các bệnh nhiễm trùng và các vấn đề hệ thống miễn dịch tiềm ẩn khi sinh làm tăng nguy cơ viêm màng não ở trẻ sơ sinh.
Nguyên nhân gây viêm màng não ở trẻ em
Vi khuẩn và vi rút gây ra phần lớn bệnh viêm màng não ở trẻ sơ sinh và trẻ em. Các trường hợp viêm màng não nghiêm trọng nhất là do vi khuẩn, viêm màng não do virut là phổ biến nhưng thường ít nghiêm trọng hơn, ngoại trừ trường hợp nhiễm bệnh dại rất hiếm gặp nhưng không gây chết người. Tuy nhiên, cả hai loại vi khuẩn và virus của bệnh đều truyền nhiễm.
Viêm màng não thường xảy ra như một biến chứng do nhiễm trùng trong máu. Một hàng rào (được gọi là hàng rào máu não) thường bảo vệ não khỏi bị nhiễm bẩn bởi máu. Đôi khi, nhiễm trùng làm giảm trực tiếp khả năng bảo vệ của hàng rào máu não và giải phóng các chất làm giảm khả năng bảo vệ này.
Cơ thể cố gắng chống lại nhiễm trùng bằng cách tăng số lượng tế bào bạch cầu (thường là phản ứng của hệ thống miễn dịch), Khi tình trạng viêm tăng lên, mô não có thể bắt đầu sưng và lưu lượng máu đến các khu vực quan trọng của não có thể giảm do áp lực thêm lên các mạch máu.
Viêm màng não cũng có thể được gây ra bởi sự lây lan trực tiếp của nhiễm trùng nặng gần đó, chẳng hạn như nhiễm trùng tai (viêm tai giữa) hoặc nhiễm trùng xoang mũi (viêm xoang). Trong số các bệnh nhiễm trùng gây ra nhiều vấn đề nhất là do nhiễm vi khuẩn.
Viêm màng não do vi khuẩn có thể được gây ra bởi nhiều loại vi khuẩn khác nhau. Một số nhóm tuổi nhất định có xu hướng nhiễm trùng các loại vi khuẩn cụ thể.
Ngay sau khi sinh, vi khuẩn được gọi là Streptococcus nhóm B, Escherichia coli và Listeria là phổ biến nhất.
Sau khoảng 1 tháng tuổi, các vi khuẩn có tên Streptococcus pneumoniae, Haemophilusenzae type B (Hib) và Neisseria meningitidis xuất hiện thường xuyên hơn. Việc sử dụng rộng rãi vắc-xin Hib như một loại vắc-xin thông thường ở trẻ em đã làm giảm đáng kể tần suất viêm màng não do Hib.
Viêm màng não do virus ít nghiêm trọng hơn viêm màng não do vi khuẩn và thường không được chẩn đoán vì các triệu chứng của nó tương tự như cúm thông thường. Tần suất viêm màng não do virus tăng nhẹ trong những tháng mùa hè do tiếp xúc nhiều hơn với các tác nhân virus phổ biến nhất, được gọi là enterovirus.
Các nguyên nhân hiếm gặp khác của viêm màng não không nhiễm trùng là ung thư, chấn thương đầu, phẫu thuật não, lupus và một số loại thuốc. Không có sự lây truyền từ người sang người từ những nguyên nhân tương đối hiếm gặp này.
Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm màng não ở trẻ em là gì?
Ở trẻ sơ sinh, các dấu hiệu và triệu chứng của viêm màng não không phải lúc nào cũng rõ ràng chính vì thế bố mẹ phải hết sức chú ý đến tình trạng chung của trẻ. Các triệu chứng kinh điển hoặc phổ biến của viêm màng não ở trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi có thể bao gồm một số điều sau đây:
– Bé bú hoặc ăn kém
– Nôn
– Hôn mê
– Phát ban
– Cứng cổ
– Khó chịu
– Mơ màng
– Sốt
– Thóp phồng
– Co giật
– Hạ thân nhiệt (nhiệt độ thấp)
– Sốc
– Giảm trương lực cơ
– Hạ đường huyết (lượng đường trong máu thấp)
– Vàng da (vàng da)
Các triệu chứng kinh điển ở trẻ lớn hơn 1 tuổi như sau:
– Buồn nôn
– Nhức đầu
– Tăng độ nhạy cảm với ánh sáng
– Sốt
– Thay đổi trạng thái tinh thần (có vẻ bối rối hoặc kỳ lạ)
– Hôn mê
– Cứng cổ hoặc đau cổ
– Đầu gối tự động đưa về phía cơ thể khi cổ bị cong về phía trước hoặc đau ở chân khi bị cong (được gọi là dấu hiệu Brudzinski)
– Không có khả năng duỗi thẳng chân dưới sau khi hông đã bị uốn cong 90 độ (được gọi là dấu hiệu Kernig)
– Phát ban
Các triệu chứng của viêm màng não do virus thường giống với bệnh cúm (sốt, đau cơ, ho, nhức đầu nhưng một số có thể có một hoặc nhiều triệu chứng được liệt kê ở trên đối với viêm màng não do vi khuẩn), nhưng các triệu chứng thường nhẹ hơn.
Viêm màng não là một bệnh cần chẩn đoán kịp thời và điều trị tích cực, đặc biệt nếu đó là vi khuẩn. Chính vì thế nếu bố mẹ thấy bé có dấu hiệu trẻ bị viêm màng não thì cần phải cho bé vào viện ngay lập tức và nên đưa bé vào khoa cấp cứu ngay để thực hiện các xét nghiệm cần thiết.
Xin ấn thích và theo dõi tiếp