Tay chân miệng là căn bệnh không còn xa lạ với nhiều bậc phụ huynh bởi nó rất dễ lây lan, rất dễ tái phát đặc biệt ở trẻ em. Bệnh sẽ trở nên nguy hiểm đến sức khỏe thậm chí là tính mạng của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy khi con bị bệnh tay chân miệng, bố mẹ cần làm gì?
Bệnh chân tay miệng là gì? Nguyên nhân gây nên bệnh tay chân miệng ở trẻ
Tay chân miệng là một hội chứng bệnh sinh ra do virus đường ruột. Dấu hiệu chính của bệnh là hiện tượng sốt và nổi mụn nước gây nên sự đau đớn khó chịu cho trẻ. Có nhiều loại virus gây nên bệnh tay chân miệng, trong đó phải kể đến hai loại virus gây bệnh tay chân miệng chính là virus coxsackie A16 (ở thể nhẹ) và virus enterovirus 71 (ở thể nặng). Bệnh thường gặp nhất ở trẻ nhỏ dưới 10 tuổi và rất dễ tái phát. Với điều kiện khí hậu nhiệt đới, bệnh tay chân miệng có thể xảy ra quanh năm.

Virus tay chân miệng có khả năng lây lan từ người này sang người khác thông qua:
– Tiếp xúc trực tiếp: dịch tiết mũi họng, nước bọt hoặc đờm của người bị bệnh, chất lỏng từ mụn nước bị vỡ của người nhiễm virus tay chân miệng.
– Tiếp xúc gián tiếp: chạm vào các khu vực công cộng bị nhiễm virus tay chân miệng như nhà vệ sinh, khu vui chơi, lan can cầu thang, tay nắm cửa, bàn ghế, …
Bệnh tay chân miệng có khả năng lây nhiễm rất cao, có thể lây lan cả trong thời kỳ ủ bệnh, thời điểm lây lan mạnh nhất là 5 ngày sau khi phát bệnh. Mặc dù gây nên sự khó chịu cho trẻ nhưng tỷ lệ biến chứng của bệnh tay chân miệng là không cao, bệnh có thể phục hồi hoàn toàn sau 7-10 ngày nếu phụ huynh biết điều trị đúng cách. Tuy nhiên nếu trẻ nhiễm virus enterovirus 71, các biến chứng mà bệnh tay chân miệng để lại vô cùng nguy hiểm như tổn thương hệ thần kinh, viêm màng não, ảnh hưởng hệ hô hấp thậm chí là gây tử vong ở trẻ.
Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng ở trẻ
Bệnh tay chân miệng ở trẻ được chia làm hai cấp độ, dấu hiệu nhận biết bệnh của hai cấp độ này là khác nhau, bố mẹ cần chú ý để có thể xác định con mình có bị bệnh tay chân miệng hay không cũng như kiểm soát mức độ bệnh của trẻ.
1/ Dấu hiệu nhận biết bệnh chân tay miệng ở trẻ em thể nhẹ (cấp độ 1):
Bệnh tay chân miệng ở giai đoạn đầu được nhận biết nhờ các dấu hiệu như sau:

– Trẻ bị sốt nhẹ: Thường thì ở dạng bệnh nhẹ bé sẽ có hiện tượng đau họng, sốt nhẹ dưới 39 độ, dễ hạ sốt bằng thuốc hạ sốt, lau người, chườm trán, …
– Xuất hiện phát ban trên cơ thể trẻ: Sau khi trẻ sốt nhẹ, cơ thể sẽ xuất hiện những triệu chứng như nốt đỏ và nổi bọng nước. Bệnh tay chân miệng thường phát ở những vị trí dễ nhìn như tay, chân, lòng bàn tay, bàn chân, mông, … nhưng cũng có những vị trí khó phát hiện như bên trong miệng, vòm họng gây nên sự khó chịu cho trẻ.
Khi con bị bệnh tay chân miệng ở cấp độ nhẹ, trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, một vài trẻ có hiện tượng chán ăn, nôn ói, tiêu chảy và quấy khóc tuy nhiên không kéo dài.
2/ Dấu hiệu nhận biết bệnh chân tay miệng ở trẻ thể nặng (cấp 2):
Ngoài những dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở thể nhẹ, nếu bố mẹ nhận thấy con mình có những chuyển biến như dưới đây thì không loại trừ nguy cơ con bạn đang nhiễm enterovirus 71 (EV71), lúc này tình trạng bệnh đang ở mức độ nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Cha mẹ cần nắm bắt những dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở thể nặng như sau:

– Trẻ sốt cao không hạ: Dấu hiệu đặc trưng của bệnh tay chân miệng thể nặng là việc trẻ sốt cao trên 39 độ kéo dài quá 48 tiếng mà không hạ hoặc hạ rất ít mặc dù đã sử dụng các biện pháp hạ nhiệt và thuốc hạ sốt paracetamol.
– Trẻ quấy khóc bất thường: Khi trẻ bị tay chân miệng, trẻ sẽ rất khó chịu và hay quấy, tuy nhiên nếu bố mẹ nhận thấy trẻ có biểu hiện liên tục quấy khóc và liên tục giật mình dậy khóc vào ban đêm thì con bạn đang ở tình trạng bệnh tay chân miệng thể nặng.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ ở thể nặng do vius EV71 gây ra là rất nguy hiểm, bố mẹ cần lập tức đưa trẻ tới cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị ngay khi nhận thấy có một trong những biểu hiện trên.
Điều trị bệnh tay chân miệng cho trẻ, bố mẹ cần làm gì?
Rất tiếc cho đến nay, bệnh tay chân miệng ở trẻ em chưa có thuốc đặc trị bởi nó gây ra do rất nhiều loại virus.
1/ Điều trị trẻ bị tay chân miệng ở thể nhẹ (cấp độ 1)
Sau khi thăm khám và xác định trẻ đang ở trong tình trạng tay chân miệng cấp độ 1, bố mẹ có thể theo dõi và chăm sóc trẻ tại nhà. Khi trẻ sốt có thể dùng paracetamol, ibuprofen để hạ sốt, giảm đau miệng do các vết thương bị lở hoặc thuốc theo đơn bác sĩ kê. Nên cho trẻ uống nhiều nước hơn để tránh tình trạng mất nước, sử dụng các dung dịch sát khuẩn Betadin để bôi lên các vết ban đỏ của trẻ để tránh bội nhiễm và dùng dung dịch muối 0,9% để sát trùng miệng cho trẻ. Cho trẻ ăn ở thể lỏng và giữ gìn vệ sinh cho trẻ.

Tuy nhiên nếu quan sát thấy trẻ có một trong các dấu hiệu bất thường như sốt cao trê 39 độ, liên tục quấy khóc, nôn nhiều, khó thở, da nổi nốt bất thường khác,… thì bố mẹ cần lập tức đưa trẻ đến các cơ sở y tế để thăm khám ngay.
2/ Điều trị trẻ bị tay chân miệng thể nặng (cấp độ 2)
Khi trẻ ở trong tình trạng bệnh tay chân miệng cấp độ 2 tức là ở thể nặng, trẻ bắt buộc phải được theo dõi bởi bác sỹ chuyên khoa. Với trường hợp trẻ khó thở, các bác sỹ có thể sẽ cho trẻ thở oxy. Thuốc điều trị dùng cho trẻ mắc tay chân miệng ở thể nặng có thể là Phenobarbital 10 – 20 mg/kg sử dụng bằng cách truyền tĩnh mạch, sẽ lặp lại sau 8-12 giờ khi cần.

Trong vòng 6 tiếng từ khi nhập viện, trẻ sẽ được theo dõi thường xuyên các chỉ số về nhiệt độ, huyết áp, mạch, nhịp thở, … mỗi 1 – 3 giờ/lần. Nếu theo dõi và không phát hiệu dấu hiệu bất thường thì chu kỳ theo dõi sẽ dãn dần cho đến khi xác định trẻ đã ổn định. Bệnh tay chân miệng cấp độ 2 có thể khỏi trong vòng 7-10 ngày sau điều trị.
Đọc thêm: Chàm quanh miệng – nguyên nhân và cách xử lý dứt điểm
Hướng dẫn bố mẹ cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng đúng cách
Khi con bạn bị tay chân miệng, dù ở thể nhẹ hay thể nặng, để tình trạng bệnh của trẻ có tiến triển tốt và tránh các biến chứng cũng như tái phát bệnh, bên cạnh các phương pháp điều trị, điều quan trọng là bố mẹ phải biết cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng đúng cách.
– Khi trẻ bị bệnh tay chân miệng, cần ngay lập tức cách ly con bạn với những người xung quanh để tránh lây lan mầm bệnh, phụ huynh có thể cho trẻ tạm thời nghỉ học để điều trị tới khi trẻ hết bệnh.
– Trẻ bị tay chân miệng thường bị khó chịu bởi các vết loét ở miệng, cơ thể cảm thấy mệt mỏi, cho nên bố mẹ nên chia nhỏ bữa ăn cho trẻ, chế biến những thức ăn mềm, dạng lỏng để trẻ dễ tiêu hóa. Đặc biệt không cho trẻ ăn đồ cay nóng, thực phẩm chứa nhiều axit, đồ ăn dạng đặc, cứng bởi những đồ ăn này có thể khiến vết loét ở miệng, họng trở nên trầm trọng hơn, khiến trẻ đau và khó chịu hơn.
– Bố mẹ không nên ép trẻ ăn lúc này bởi khi bị bệnh, các cơn sốt và các vết loét làm trẻ đau, mệt mỏi và khó chịu, việc ép trẻ ăn sẽ khiến trẻ cảm thấy sợ hãi hơn, ảnh hưởng không tốt đến tâm lý của trẻ.

– Khâu vệ sinh cho trẻ bị tay chân miệng là rất quan trọng. Tuy trẻ bị bệnh tay chân miệng không cần phải kiêng nước nhưng khi tắm gội cho trẻ cần phải nhẹ nhàng bởi nếu các bọng nước trên cơ thể trẻ bị vỡ sẽ làm đau trẻ. Bố mẹ có thể sử dụng một vài loại phương pháp dân gian để tắm cho trẻ bị tay chân miệng như lá chè xanh, lá trầu không, dung dịch nước muối loãng… để làm mát cơ thể trẻ và giúp kháng khuẩn.
– Trẻ đang bị bệnh và người nhà khi tiếp xúc với trẻ nên đeo khẩu trang y tế để tránh lây lan bệnh. Người nhà cũng nên lưu ý tuyệt đối không dùng chung đồ dùng cá nhân của trẻ đang bị bệnh tay chân miệng như khẩu trang, áo quần, ly, cốc, khăn mặt, chén đũa, …
Cách phòng tránh bệnh tay chân miệng ở trẻ
Bởi vì hiện nay vẫn chưa có vacxin phòng bệnh tay chân miệng trong khi đây là một căn bệnh rất dễ phát và dễ lây lan, để giảm nguy cơ con mình mắc bệnh chân tay miệng, bố mẹ nên lưu ý những điều sau:
– Tạo thói quen rửa tay hằng ngày bằng xà phòng và nước ấm cho trẻ nhiều lần trong ngày để đảm bảo vệ sinh.
– Cho trẻ ăn chín uống chín, tránh hiện tượng bốc, mút tay, ngậm đồ vật hay dùng chung vật dụng cá nhân với người khác, kể cả người trong gia đình.
– Bố mẹ cần lưu ý giữ vệ sinh nhà cửa, môi trường sạch sẽ cho con sinh hoạt, đặc biệt là những thứ con thường xuyên tiếp xúc như đồ chơi, lan can cầu thang, tay nắm cửa, bàn ghế, … để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm bệnh.
– Nếu bố mẹ nghi ngờ nơi có mầm bệnh tay chân miệng hãy lập tức cách ly trẻ, hạn chế tối đa việc tiếp xúc với người hoặc môi trường chứa mầm bệnh và đưa trẻ đến ngay cơ sở chuyên khoa khi nghi ngờ con mình mắc bệnh để có thể nhận được hướng điều trị sớm tốt nhất.

Tay chân miệng ở trẻ là một căn bệnh rất dễ nhiễm mà một khi đã bùng phát thì rất khó ngăn chặn bởi tốc độ lây lan mạnh mà lại không có thuốc đặc trị dẫn tới những chuyển biến rất phức tạp. Thông qua bài viết trên đây hy vọng đã giúp các bậc phụ huynh biết mình cần phải làm gì khi con bị bệnh tay chân miệng. Bố mẹ hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi nhận thấy con có dấu hiệu bị tay chân miệng để có thể tìm ra hướng điều trị tốt nhất cho con mình các bạn nhé!
Xin ấn thích và theo dõi tiếp